Rituelen hoorden met name vroeger in religieuze vieringen. Wat we niet in woorden konden uitdrukken, deden we met gebruiken, zoals b.v. muziek, kaarsen of bloemen.  Religieuze vieringen worden minder, maar de rituelen zijn gebleven.  
Bij een uitvaart wordt veelvuldig gewerkt met rituelen. Met de rituelen kun je een afscheid een diepere betekenis geven. Aanwezigen denken na bij de symboliek van een ritueel. Het zegt iets over de overledene. In dit symbool leeft iemand toch voort. Je denkt na…., krijgt een gevoel van troost. Zonder woorden , maar op een hele andere manier,  druk je gevoelens van  nabestaanden uit en zie je b.v. een karaktertrek van de overledene. De kracht van rituelen is de herkenbaarheid en de eenvoud. Algemeen bekend is het ritueel van kaarsen aansteken.  Een kaars geeft licht, geeft warmte, en als je zelf die kaars ontsteekt geef je nog een extra gevoel van betrokkenheid met de overledene;  het is een moment van stilte en bezinning.
Bij een kerkelijke uitvaart zijn veel herkenbare rituelen:  samenzang, kaarsen, wierook, gewijd water soms een communie en een preek over de diepere waarde van het leven. Nabestaanden stellen de dienst samen met de pastoor,  dominee of leken. Samen zoek je naar passende gebeden, lezingen en symbolen, die passen bij de overledene.
Kinderen of kleinkinderen begeleiden vaak de overledene in de kerk en krijgen de ruimte om een persoonlijk woord uit te spreken. Wanneer na de dienst de overledene begraven wordt,  dan laten familieleden vaak zelf de kist dalen in het graf en gooien er daarna een schepje zand op of een mooie bloem. Soms bedenkt een familie ook een totaal ander ritueel: oplaten van een ballon, samen hand in hand de kist omsluiten, schelpen of een steen/kei om de overledene te eren.
Wordt het afscheid niet in de kerk gehouden dan stelt de familie de dienst samen met de uitvaartleider of een ritueel begeleider of een voorganger. Ook dan zie je herkenbare persoonlijke rituelen om de uitvaartplechtigheid zo persoonlijk mogelijk in te richten.  Verbondenheid is duidelijk zichtbaar als je (klein-) kinderen de kist  ziet beschilderen; of alle bezoekers bedekken de kist met bloemen door ieder één bloem op of bij de kist te leggen. Verwerking van het verdriet en een groot gevoel van troost geeft het ook als je het leven van de overledene verwerkt  in een fotocollage. Maar ook zelf een lied zingen of spelen, een dansje doen, zelf iets (laten) zeggen zijn mooie rituelen van verbondenheid. Als je je verdiept in het leven en de passie van de overledene, of in jullie onderlinge verhouding, dan  is het niet moeilijk om een passend ritueel te vinden.
Een afscheidsdienst in het crematorium wordt vaak voorgegaan door de uitvaartleider,  een ritueel begeleider of een familielid van de overledene.  Ervaren uitvaartondernemers weten vanuit de praktijk ook het nodige over afscheidsrituelen. In gesprekken met de families over de wensen voor de uitvaart wordt snel duidelijk of de familie en de uitvaartleider er samen uit komen of dat hulp van een priester, dominee of ritueelbegeleider gewenst is.